12. Kabinet van de Koning

Constitutioneel 

Kabinet der Koningin

Het Kabinet van de Koning zorgt voor de ambtelijke ondersteuning van de koning bij de uitoefening van zijn staatsrechtelijke taken en fungeert als schakel tussen koning en ministers. De taken van het Kabinet liggen vast in het Koninklijk Besluit (KB) van 18 december 2003 (een KB is een beslissing die alleen door de regering en dus zonder medewerking van de Staten-Generaal wordt genomen).

Eén van de taken van het Kabinet van de Koning is dat het regeringsstukken, zoals wetten, Koninklijke Besluiten en verdragen aan de koning ter ondertekening voorlegt. Het Kabinet van de Koning informeert de koning over de inhoud ervan. Deze stukken kunnen niet namens hem worden getekend, want in ons staatsbestel heeft de koning in functie geen plaatsvervanger. De minister-president draagt de ministeriële verantwoordelijkheid voor het Kabinet van de Koning.

Artikel 47 Grondwet

Alle wetten en koninklijke besluiten worden door de Koning en door een of meer ministers of staatssecretarissen ondertekend.

Geschiedenis

Het Kabinet van de Koning is gehuisvest in het voormalige woonhuis van Guillaume Groen van Prinsterer, Korte Vijverberg 3. Deze historicus wordt gezien als de grondlegger van de in 1879 opgerichte Anti-Revolutionaire Partij (ARP), die later is opgegaan in het CDA. Groen van Prinsterer was kabinetssecretaris (1829-1836), lid van de Kamer van Grondwetsherziening (1840) en als antirevolutionair lid van de Tweede Kamer (1849-1857, 1862-1866). Hij maakte zich sterk voor het christelijk onderwijs. In 1882 werd in het huis Groen, zoals het inmiddels werd genoemd, de arrondissementsrechtbank gevestigd. Ondanks klachten over ruimtegebrek en andere ongemakken bleef de rechtbank er tot 1901 gevestigd. In de jaren daarna huisvestte het pand verschillende afdelingen van Justitie en diende het als vergaderruimte voor diverse departementen en voor de ministerraad. Het huis werd in 1914 betrokken door het Kabinet der Koningin, dat tot dan toe op het Binnenhof was gehuisvest.

Architectuur

Van alle huizen die in 1633 aan de Korte Vijverberg werden gebouwd, is nummer 3 het enige waar nu nog zeventiende-eeuwse elementen in de gevel aanwezig zijn. In 1724 kreeg het huis zijn huidige gedaante. Johan van Schuylenburch, de toenmalige eigenaar van het pand, liet zijn huis verbouwen in de stijl van Daniël Marot. Het pand kreeg een extra verdieping en de zeventiende-eeuwse gevel werd bekroond met een royale kroonlijst, een balustrade en een wapenschild. Boven de ingang kwam een balkonpartij. Aan de achterkant werden twee smalle tuinvleugels aangebouwd, waardoor een binnenplaats ontstond. Van Schuylenburch liet het interieur geheel opnieuw decoreren. Deze decoratie vormt nu nog een uitzonderlijk goed bewaard geheel in de late Lodewijk XIV-stijl. Het rijke stucwerk is vervaardigd door Italiaanse stukadoors uit het Como-gebied. In de marmeren schoorsteenboezems in de twee voorkamers op de bel-etage liet Van Schuylenburch bas-reliëfs van Jan Claudius de Cock plaatsen. De reliëfs, afkomstig uit zijn eigen kunstverzameling, verbeelden scènes uit de Metamorfosen van Ovidius. De meest bekende decoraties van het huis zijn de monumentale, beschilderde behangsels in de linker voorkamer op de bel-etage (de Kleefse kamer). De behangsels zijn in 1725 geschilderd door Dirk Dalens III en verbeelden eveneens verhalen uit de Metamorfosen.

Voordat het Kabinet der Koningin in 1914 zijn intrek nam in het huis, moesten wat reparaties en aanpassingen plaatsvinden. Zo werd één van de wandschilderingen van Dirk Dalens, waarin zich een grote winkelhaak bevond, hersteld. Op de binnenplaats bouwde men tussen de tuinvleugels een archiefruimte en toiletten, die tot aan de ramen van de bel-etage reikten. Ook de kelder werd bestemd voor het archief, waardoor een deel van de zeventiende-eeuwse gewelven moest plaatsmaken voor een modernere overkapping. Op de bel-etage werden parketvloeren gelegd. Later is de archiefuitbouw weer verwijderd om plaats te maken voor de huidige Franse tuin.

De wandeling voert nu naar de plek waar het Koninkrijk der Nederlanden is ‘geboren’. Loop in tegengestelde richting van het Plein, steek het Toernooiveld over en houdt links op het Lange Voorhout. Na de bocht links staat op nr. 19 het voormalige woonhuis van gouverneur Leopold van Limburg Stirum.