18. Voormalig Paleis Kneuterdijk/Raad van State
Constitutioneel
e artikelen 73-75 van de Grondwet gaan over de Raad van State. De Raad van State is een Hoog College van Staat en heeft twee taken: een adviserende en een rechtsprekende taak. Hij neemt, (grond)wettelijk vastgesteld, een onafhankelijke positie in. De Raad van State is de belangrijkste wetgevingsadviseur van de regering en de Eerste en Tweede Kamer. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State is de hoogste algemene bestuursrechter van het land en spreekt recht in geschillen tussen burger en overheid.
Artikel 73 Grondwet
1. De Raad van State of een afdeling van de Raad wordt gehoord over voorstellen van wet en ontwerpen van algemene maatregelen van bestuur, alsmede over voorstellen tot goedkeuring van verdragen door de Staten-Generaal. In bij de wet te bepalen gevallen kan het horen achterwege blijven.
2. De Raad of een afdeling van de Raad is belast met het onderzoek van de geschillen van bestuur die bij koninklijk besluit worden beslist en draagt de uitspraak voor.
3. De wet kan aan de Raad of een afdeling van de Raad de uitspraak in geschillen van bestuur opdragen.
Geschiedenis
Het voormalige stadspaleis is in 1716 gebouwd in opdracht van Johan Hendrik, graaf van Wassenaar Obdam. In 1816 werd het gekocht door koning Willem I, als huwelijksgeschenk voor kroonprins Willem II en diens vrouw Anna Paulowna. Tot 1884 hebben hier leden van het koninklijk huis gewoond. Tot 1914 heeft het leeggestaan, toen het hoofdbestuur van het Rode Kruis zich er vestigde. Van 1921 tot 1927 heeft het als ambtswoning van de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Herman Adriaan van Karnebeek gediend. Daarna is het paleis ter beschikking gesteld aan prinses Juliana. Zij heeft er weinig gebruik van gemaakt. Uiteindelijk is het paleis en de later aangebouwde Gotische zaal aan de Algemene Friesche Levensverzekering Maatschappij verkocht. Deze heeft het gebouw in de loop der jaren aan diverse instanties verhuurd. De Balzaal van het voormalige stadspaleis was tussen 1945 en 1949 de vestigingsplaats van het Bijzonder Gerechtshof voor het arrondissement ’s-Gravenhage. Het Bijzonder Gerechtshof berechtte zware misdrijven die onder de Duitse bezetting in Nederland waren gepleegd. In de Balzaal hebben in vier jaar tijd 3.800 berechtingen plaatsgevonden (onder andere die van Mussert, Rauter en Blokzijl). Na een grote renovatie is het gebouw in 1983 toegewezen aan de Raad van State.
Architectuur
Toen Johan Hendrik van Wassenaer Obdam besloot tot de bouw van het paleis, heeft hij de architect Daniël Marot (ook bekend van de achttiende-eeuwse aanbouw van het oude Raadhuis) als bouwheer aangewezen. Het paleis is gebouwd in een bocht, een lastige opgave. Marot heeft een brede trap ontworpen voor de entree. De ‘bel-etage’ bevindt zich daardoor boven het straatniveau. In die tijd onderscheidde de adel zich zo van het ‘gewone volk’. Het gebouw heeft een volledig symmetrische gevel, met aan weerszijden identieke vleugels. Paleis Kneuterdijk is gebouwd in Lodewijk XIV-stijl. De Balzaal en de Gotische zaal zijn later aangebouwd in opdracht van koning Willem II. Het moest van een achttiende-eeuwse adellijke woonstede een modern paleis worden.