16. Algemene Rekenkamer

Constitutioneel 

Foto door Jurriaan Brobbel

In de Grondwet wordt in de artikelen 76 tot en met 78 de inrichting en werkwijze van de Algemene Rekenkamer vastgesteld. Artikel 76 benoemt de taken waar de Algemene Rekenkamer mee is belast. Artikel 77 bepaalt wie de leden zijn en hoe zij worden gekozen en de Algemene Rekenkamer kunnen verlaten. Artikel 78 stelt dat de wet de inrichting, samenstelling en bevoegdheid van de Algemene Rekenkamer regelt. De wet bepaalt ook wanneer er andere taken aan de Algemene Rekenkamer worden opgedragen. De Algemene Rekenkamer is een Hoog College van Staat en heeft een onafhankelijke positie ten opzichte van de regering. Het college van de Algemene Rekenkamer telt drie leden. De taak van de Algemene Rekenkamer is om te controleren of de inkomsten en uitgaven van het Rijk kloppen en of het Rijk beleid uitvoert zoals het bedoeld is. De Rekenkamer spreekt dus een oordeel uit over beleid van de regering dat is vastgesteld; zij doet geen politieke uitspraken. Dat een bepaalde wet ‘niet deugt’ zal de Rekenkamer nooit zeggen. Wel kan de Algemene Rekenkamer oordelen dat een wet niet werkt volgens de bedoeling van die wet. Het is vervolgens aan de regering en/of de Tweede Kamer om hier politieke uitspraken over te doen.

Artikel 76 Grondwet

De Algemene Rekenkamer is belast met het onderzoek van de ontvangsten en uitgaven van het Rijk.

Geschiedenis

De Algemene Rekenkamer in zijn huidige vorm bestaat sinds 1814. Tot ongeveer 1600 bestonden er regionale rekenkamers. De voorloper van de Algemene Rekenkamer was de Generaliteitskamer van 1608-1799. Nadat de Fransen Nederland hadden verlaten was er in 1813 een Voorlopige Rekenkamer opgericht: Rekenkamer der Verenigde Nederlanden. Op 1 augustus 1814 was de eerste vergadering van de Algemene Rekenkamer der Verenigde Nederlanden. De grondwetcommissie was in eerste instantie vergeten de Rekenkamer op te nemen in het hoofdstuk financiën. Pas sinds 1983 staat expliciet in de Grondwet wat de precieze functie van de Rekenkamer is.

Architectuur

Sinds 1868 is de Algemene Rekenkamer in het pand aan het Lange Voorhout gehuisvest. Verschillende verbouwingen waren nodig om de Algemene Rekenkamer er in zijn geheel in te kunnen huisvesten. Omdat de oude gebouwen slecht op elkaar aansloten, werd in 1990 besloten om achter de oude voorgevel een heel nieuw pand te laten verrijzen. Zo is de karakteristieke negentiende-eeuwse gevel bewaard gebleven. Deze renovatie vond plaats onder leiding van architect Aldo van Eyck. In 1997 is het nieuwe pand in gebruik genomen.