19. Huis van Van Hogendorp
Constitutioneel
Op 21 december 1813 benoemde Willem I Gijsbert Karel van Hogendorp in een commissie die een grondwet moest ontwerpen. De Grondwet, waarin onder andere de erfopvolging voor het Huis van Oranje was geregeld, trad op 29 maart 1814 in werking. Aan de basis van de nieuwe Grondwet lag de ‘Schets eener Constitutie’ van de hand van Van Hogendorp (1809). In 1815 moest de Grondwet worden herzien vanwege de vereniging van de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden. Van Hogendorp werd voorzitter van de commissie die deze grondwet moest opstellen. In de Grondwet van 1815 werd het tweekamerstelsel (Eerste en Tweede Kamer) ingevoerd.
Geschiedenis
Van Hogendorp, in 1762 in Rotterdam geboren, vormde samen met Van der Duyn van Maasdam en Van Limburg Stirum het zogenoemde driemanschap. Dit driemanschap vormde een Voorlopig Bewind (november-december 1813) nadat de Fransen Nederland hadden verlaten en nam het initiatief om Willem Frederik van Oranje-Nassau terug te laten keren uit Engeland. Het driemanschap had hem overtuigd om ‘Soeverein Vorst’ van de Nederlanden te worden.
Op 7 december 1813 werd Van Hogendorp de eerste minister van Buitenlandse Zaken van het nieuwe Soevereine Vorstendom der Verenigde Nederlanden. Op 6 april 1814 werd hij benoemd als eerste vice-president van de Raad van State. Op eigen verzoek werd hij op 7 november 1816 werd uit deze functie ontslagen. Ook had Van Hogendorp zitting voor de provincie Holland in de Tweede Kamer, die toen nog gekozen werd door de Provinciale Staten. Op 20 september 1815 werd hij benoemd tot minister van Staat en in de adelstand verheven. Bij Koninklijk Besluit werd hij benoemd tot lid van de Eerste Kamer, maar Van Hogendorp wees dat af. De koning ontnam op 22 mei 1918 Van Hogendorp de titel van minister van Staat. Hij bleef echter lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. In 1825 stelde Van Hogendorp zich niet meer herkiesbaar voor de Tweede Kamer vanwege zijn slechte gezondheid. Hij overleed op 5 augustus 1834 in Den Haag.
Als u nu in de richting loopt van de Gevangenpoort en de eerste straat rechts neemt, de Heulstraat, komt u aan de zijkant van het voormalige paleis. Daar, op de hoek van de Heulstraat en de Kneuterdijk, hangt een plaquette ter herinnering aan de Grondwetswijziging uit 1848.